- Ανδρούτσος
- I
(Ανδρέας Βερούσης, Λιβανάτες Λοκρίδας 1740; – Κωνσταντινούπολη 1797). Αρματολός της Λιάκουρας (Παρνασσού) και αδελφοποιτός του Αλή πασά. Συνεργάστηκε κατά τον B’ Ρωσοτουρκικό πόλεμο (1787-92) με τον Λάμπρο Κατσώνη για την αποτίναξη του τουρκικού ζυγού. Η επαναστατική του δραστηριότητα συνεχίστηκε και μετά την ανακωχή του 1791, οπότε οι δύο πολέμαρχοι, έχοντας ως ορμητήριο το λιμάνι της Μάνης Πόρτο Κάγιο, κατέστρεψαν τα τουρκικά καράβια. Αργότερα συντόνισε τις ενέργειές του με τον Καπετάν Ζαχαριά, ιδίως στην περιοχή του Κορινθιακού. Στο Κάταρο τον συνέλαβαν οι Ενετοί (1793) και τον παρέδωσαν στις τουρκικές Αρχές. Θανατώθηκε ύστερα από πολλά βασανιστήρια στην Κωνσταντινούπολη το 1797. Γιος του ήταν ο Οδυσσέας Ανδρούτσος (βλ. λ.).IIΕπώνυμο αγωνιστών του 1821.1. Αναστάσιος. Πλοιοκτήτης, εμποροπλοίαρχος και αγωνιστής από τις Σπέτσες. Στην Κωνσταντινούπολη μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία από τον Π. Σέκερη. Όταν ξέσπασε η Επανάσταση, πήρε μέρος στον αποκλεισμό της Μονεμβασιάς. Τον Απρίλιο του 1821, με επτά σκάφη αιχμαλώτισε τρία τουρκικά πλοία αγκυροβολημένα στη Μήλο και τον Μάιο απέκλεισε το Νεόκαστρο. Καταδιώχτηκε από τουρκικά πλοία στον κόλπο Κιτριών και εκεί αγωνίστηκε ηρωικά, αφού πρώτα αποβίβασε το πλήρωμά του (Αύγουστος 1821). Τον Απρίλιο του 1822 εξελέγη ναύαρχος της μοίρας που συγκροτήθηκε για να βοηθήσει τη Χίο. Πήρε μέρος ως ναύαρχος σε επιχειρήσεις στην Κρήτη (Ιούνιος 1822). Στην 4η Εθνοσυνέλευση (1829) ήταν πληρεξούσιος Σπετσών.2. Γεώργιος. Αδελφός του προηγούμενου, εμποροπλοίαρχος και αγωνιστής. Είναι γνωστός και ως Κολαντρούτσος. Κατά την Επανάσταση διετέλεσε ναύαρχος της σπετσιώτικης μοίρας. Από την εκλογή του ως ναυάρχου το 1824 μέχρι την άφιξη στην Ελλάδα το 1827 του ναυάρχου Κόχραν, πήρε μέρος σε πολλές επιχειρήσεις: το 1825-26 κατά τον ανεφοδιασμό του πολιορκούμενου Μεσολογγίου, τον Ιούλιο του 1826 στην εκστρατεία της Σάμου κ.α. Τον Μάρτιο του 1827 εξελέγη από την κοινότητα των Σπετσών αντιπρόσωπος του νησιού για να χαιρετίσει τον Κόχραν και τον Ιούνιο του 1827 πήρε μέρος στην εκστρατεία της Αλεξάνδρειας που οργανώθηκε από αυτόν. Επίσης, το 1827 πήρε μέρος στην εκστρατεία της Χίου που οργανώθηκε από τον Φαβιέρο.3. Κωνσταντίνος. Οπλαρχηγός. Γεννήθηκε στη Χειμάρρα. Υπηρέτησε ως υποδιοικητής στο λεγόμενο Αλβανικό Σύνταγμα που οργάνωσαν οι Γάλλοι, κυρίως από Έλληνες που είχαν καταφύγει στα Επτάνησα. Το 1812 οι γαλλικές αρχές τού ανέθεσαν να έρθει σε συνεννοήσεις με τους μπέηδες της Τσαμουριάς. Πηγαίνοντας στην περιοχή τους με γαλλικό πλοίο, οι άνθρωποι του Αλή πασά παραβίασαν τους διεθνείς ναυτικούς κανόνες και τον συνέλαβαν. Δημιουργήθηκε τότε διπλωματικό επεισόδιο, αλλά ο Αλή ανυποχώρητος τον σκότωσε.
Προσωπογραφία του Γεωργίου Ανδρούτσου, αγωνιστή του 1821 (Εθνικό Ιστορικό Μουσείο, Αθήνα).
Dictionary of Greek. 2013.